İbrahim Efendi Konağı Restorasyon Projesi
Tip: Eski Eser
İşveren: İstanbul Üniversitesi
Yapı Toplam Alanı: 2.827 m²
Konum: Süleymaniye, İstanbul / Türkiye
Proje Ekibi: F. Türköz Haznedar, Burak Haznedar
Fatih ilçesi, Süleymaniye Mahallesi, 572 Ada, 46-47-48-49 numaralı parseller üzerinde bulunduğu eski belge ve haritalardan anlaşılan İbrahim Efendi Konağı bir 19 yüzyıl yapısıdır. Binanın kesin yapım tarihine ilişkin kesin bir veri olmamakla birlikte, Kayserili Ahmed Paşa Konağı gibi 1890 sonrasında inşa edilen bitişik nizam ahşap yapıların, İbrahim Efendi Konağı gibi daha eski, birbirinden bağımsız, büyük bahçeli yapıların yerini aldığı bilinmektedir. Yapı, 18.02.2010 tarih ve 1301 sayılı İstanbul Yenileme Alanları K.V.T.V.K. Bölge Kurulu kararı ile koruma grubu II olarak tescil edilmiş ve K.V.T.V.K. Yüksek Kurulu’nun 28.11.2008 gün ve 2748 sayılı kararı doğrultusunda ihya edilmesinin uygun olduğuna karar verilmiştir. Bu doğrultuda İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü denetiminde temel kazı çalışması gerçekleştirilmiş, ancak herhangi bir temel kalıntısına rastlanmamıştır.
Yapı restüte edilirken yapının önceki halini gösteren eski fotoğraf, hava fotoğrafı ve haritalardan yararlanılmıştır. 1880’lerde çekilen eski fotoğraflarda da tespit edilebilen konak, Alman Mavisi ve Pervititch haritalarında yerinde gözükmekte, 1945 yılına ait İstanbul Ciheti Haritası’nda ortaokul olarak nitelenmekte, 1950 yılına ait bir fotoğrafta ise yerinde bulunmamaktadır. Bütün bu bilgiler ışığında yapının, 19. yüzyılda inşa edildiği, 1945-1950 yılları arasında bir tarihte de yıkıldığı düşünülmektedir. Bu doğrultuda, konak İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Arşivi, Abdullah Biraderler Albümleri ve Abdülhamit Albümleri’nden ulaşılan eski Süleymaniye fotoğrafları ve eski Türk evi tipolojileri ile Süleymaniye bölgesindeki ahşap konaklar referans alınarak restüte edilmiştir.
Uygulama aşamasında İbrahim Efendi Konağı’nın aslına uygun bir biçimde ihya edilmesi öngörülmüş, çelik konstrüksiyonun giydirilerek yapı konstrüksiyonun gizlenmesi, cephenin doğal ahşap malzeme ile kaplanması, cephe düzeninin özgününe uygun ahşap silme ve sövelerle oluşturulması, iç mekanların da ahşap döşeme ve tavanlarla kaplanması önerilmiştir.
Restitüsyon çalışmaları sırasında Süleymaniye Bölgesi’nde yapılmış tipoloji çalışmaları referans olarak alınmıştır. İbrahim Efendi Konağı orta büyüklükte haremlik-selamlıklı ve de orta sofalı bir konağı temsil etmekte, bu özellikleriyle geleneksel Türk Evi’nin her türlü izini taşımaktadır. Restitüsyon çalışmasına referans olan ve de Süleymaniye’deki ahşap konak mimarisinin de bel kemiğini oluşturan sofalı plan tipleri, İbrahim Efendi Konağı’nın yeniden kurgulanması açısından büyük önem arz etmektedir. Haritalarda gözüken iki farklı giriş buna işaret etmektedir. Bahçe Güneydoğu cephesinde binaya dik bir duvarla ikiye ayrılmıştır. Bu şekilde haremlik Girişi ile Selamlık Girişi birbirinden ayrılmış bahçeye giriş ise Süleymaniye Caddesine açılan Kuzeybatı cephesinden iki kapıyla verilmiştir.
Restitüsyon Projesi doğrultusunda hazırlanan Rekonstrüksiyon Projesi binaya ek yük getirmeyecek şekilde tasarlanmıştır. Özgün cephe düzeni tamamen korunmuş, plan şeması ihtiyaçlar doğrultusunda günümüz koşullarına adapte edilmeye çalışılmıştır. Ziyaretçi ve kullanıcılar için kontrollü bir geçiş alanı oluşturulan güney girişi, araçlar için ise kuzey girişi önerilmiştir. Bahçe kotundan merdivenlerle ulaşılan ana giriş ile zemin kata erişilmektedir. Engellilerin ana girişe erişimi rampa ile sağlanmıştır.
İbrahim Efendi Konağı 2 bodrum kat ve 3 normal kat ile birlikte toplam 5 kattan oluşmaktadır. 413,41 m² taban oturum alanına, toplam 2.826,71 m² kat alanına sahip yapı döneminin büyük sayılan yığma-ahşap konaklarından biridir. Bu görkemli yapının konstrüksiyonu tasarlanırken günümüz koşullarına uygun, modern malzeme ve yapım teknikleri ile üretilmiş, uzun ömürlü ve yeraltı zemin hareketlerine dirençli bir yapı olmasına özen gösterilmiştir. Bu doğrultuda yapının betonarme temel üzerine çelik konstrüksiyon olarak inşa edilmesi önerilmiş, bu sayede yapının hem deprem yüklerine karşı, hem de yangına ahşaba oranla daha fazla direnç gösterebilmesi amaçlanmıştır. Uygulama aşamasında İbrahim Efendi Konağı’nın aslına uygun bir biçimde ihya edilmesi öngörülmüş, çelik konstrüksiyonun giydirilerek yapı konstrüksiyonun gizlenmesi, cephenin doğal ahşap malzeme ile kaplanması, cephe düzeninin özgününe uygun ahşap silme ve sövelerle oluşturulması, iç mekanların da ahşap döşeme ve tavanlarla kaplanması önerilmiştir.
Projeye Ait Görseller
Copyright © Tüm Hakları Saklıdır.
TEB Mimarlık’ın yazılı izni olmadan ilgili içeriğin tümü veya bir kısmı işlenemez, kopyalanamaz, iletilemez, yayılamaz, dağıtılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz, kullanılamaz.