Eyüpsultan Sosyal Merkezi ve Aşevi Yarışma Projesi

Tip: Kültür Yapıları
İşveren: İstanbul Büyükşehir Belediyesi (Yarışma Projesi)
Toplam Alan: 1.645 m²
Konum: Eyüpsultan, İstanbul
Proje Ekibi: M. Ebru Erdönmez, Burak Haznedar, F. Türköz Haznedar, S. İlkay Kaya, Ufuk Polat, C. Mustafa Çetindaş, Gizem Hacı

Kentsel alanlarda erişilebilir mesafelerde sosyal, kültürel ve toplumsal gereksinimlere cevap verebilecek sosyal merkezlerin yapılması toplumsal etkileşimin ve birlikteliğin geliştirilebilmesi için önemlidir. Her birimiz için çok değerli bir emanet olan Eyüpsultan bölgesinin sahip olduğu tarihsel birikimi ile değerlendirilmesi, yoğun ziyaretçi çeken alanlara karşın yerleşik kentliler için bölgenin daha yaşanılabilir bir kent parçasına dönüşmesi çalışmamızın önceliklerinden biridir.

Bölgenin ziyaretçiler üzerindeki önemli etkilerinden biri, kadim felsefelerde sıklıkla kayboluş, yitim, var olmama üzerine dile getirilen bakış açıları için alegoriler barındıran bir dünyevi alan olarak ön plana çıkmasıdır. Bölge mezarlıkların yoğunluğu ve eskiliği ile bir dinginlik ve bekleyiş; belirli bölgelerde ise sanki hiç bu yüzyıla geçmemişçesine, erişimi bir miktar kısıtlayan dar ve engebeli sokakları, şevlerle sarılı yerleşimleri, ve kimi zaman da bir yamaçta kaybolmuşçasına fark ettirmeden sizi tekrar tekrar aynı noktadan geçiren merdivenlerin birbirine bağladığı sokaklarıyla ise bir mücadele ve var olma mekânı olarak belirebilmektedir.

‘Mikro-mekân’lar üzerinden tariflenen kamusal birliktelik

Bireysel olanın toplumsallık üzerindeki etkisini yadsımadan sosyal merkez yapılanmasını incelediğimiz yaklaşımımız, mekânsal bütünlüğün ve ana işlevin yapı için üst belirleyici olması yerine bütünlüğü oluşturan her bir parçayı kendi fragmantal etki alanları üzerinden ele almaktadır. Mikro-mekânsal aktiviteler üzerinden oluşturulan, kullanım alternatiflerine her an imkân verebilen mekân dizimi açık, yarı-açık, kapalı, görünür, saklı, bazen görünür ama aslında saklı vb. erişim çeşitliliği ile zenginleştirilmekte, yapıda yer verilen hizmetlerin etkin, huzurlu ve rahat kullanılabilir şekilde sunulmasını amaçlamaktadır.

Mikro-mekânlar son kertede bir üst bütünün parçalarıdır, bir ‘bir-araya-geliş’tir. Fakat aynı zamanda o bütünün var olabildiği, ve onu var eden fragmanlarıdır. Bugün burada bir aşevi, mahalle evi, atölye, etkinlik alanı veya kütüphanenin ötesinde var olan, doyduğun masa, bilgiye erişebildiğin alan, dans ettiğin sahne veya bir şeyler okuyabildiğin köşedir. Bu bir anlamda kapsayıcı bir bütünlüğe karşı direnişin de örgütlenmesidir. Okuma bitmez, kendini farklı biçimlerde yeniler; karnını doyurabilmek, günde çok kez hatırlanır; bilginin ise her an orada ve erişilebilir olduğu bilinir. Bir birlikteliğin hem tamamlanabilen hem de tamamlayıcı bir parçası olunur. Kullanımlar olaylardan ve durumlardan beslenir, her an yenilenir ve tüken(e)mez. Oruç Aruoba’nın tabiriyle “tamamlanamamış dizgeler” mikro kullanımlar üzerinden gündelik birlikteliği ortaya koyar. Olaylar ve durumlar gündeliğinde alternatif mekânlar oluşturulur ve geleneksel hiyerarşiyi ortadan kaldırılır.

Mekânsal bir araya geliş

Kaşgari Sokağı ile Kırkmerdiven Caddesi arasındaki eğimli arazide yer alan yapı grubu +62.50 ve +50.50 kotları arasında teraslarla birbirine bağlanan kat kullanımları üzerinden oluşturulmuştur. Bu kullanımlar bir bütünlük içerisinde kendi parçacıl kurgularına sahip şekilde yer alarak, yapıda bulunan her bir kullanım alanının hem kendi teras veya açık alanına sahip olabilmesine, hem de kullanım alanının kullanıcıları ile doğrudan ilişkilendirilebilmesine olanak tanır. Mekânsal birlikteliğin ve etkileşimin artırılabilmesi için bir avlu etrafında şekillenen yapı yönelimi mekânsal kullanımın zenginleştirilebilmesini sağlar.

Yapının ana giriş alanları Kaşgari Sokağı üzerindedir. +4.00 (+62.50) kotunda sergi ve danışma alanlarını barındıran üst giriş alana ve manzaraya hâkim bir konumda yer almaktadır. Buradaki servis girişi ve servis asansörü ile yapının tüm katlarına erişilebilmektedir. Aynı sokak üzerinden ±0.00 (+58.50) kotundan ise idari birimler bloğuna girilebilmekte, yapının -4.00 kotunda yer alan aşevi yemek salonu ve etkinlik alanlarının açıldığı avluya geçilebilmektedir. Mikro-mekân kurgusuyla aşevinde hiyerarşinin kırılarak birim mekân kalitesinin artırılması hedeflenmiş, kullanım alanları avlu ve teraslar ile doğrudan ilişkilendirilmiştir. Bu ilişkisel birliktelik tüm katlardaki etkinlik alanları için sağlanmıştır.

Alt bahçe ekme-biçme alanları ile ilişkilenen -8.00 kotu kütüphaneyi ve çok amaçlı salonları içermektedir. Kütüphaneyi oluşturan birimlerin de teras ve bahçe kullanımlarının yanı sıra fuaye ile de ilişkileri kurulmuştur. Tamamen gömülü olan -12.00 kotundaki kısmî bodrum katta ise teknik hacimler bulunmaktadır.

Projeye Ait Görseller

TEB Mimarlık’ın yazılı izni olmadan ilgili içeriğin tümü veya bir kısmı işlenemez, kopyalanamaz, iletilemez, yayılamaz, dağıtılamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz, kullanılamaz.